W latach 1919–1936 rocznice odzyskania niepodległości świętowano w Warszawie jako
uroczystości o charakterze wojskowym. Organizowano je zazwyczaj w pierwszą niedzielę po 11
listopada. W 1919 roku nie było sprzyjającej sytuacji by uczcić rocznicę odzyskania
niepodległości, ponieważ trwały jeszcze wojny o granice Rzeczypospolitej. Pierwszy raz w pełni
uroczyście upamiętniono odzyskanie niepodległości 14 listopada 1920. Tego dnia uhonorowano
Józefa Piłsudskiego jako zwycięskiego Wodza Naczelnego w wojnie polsko-bolszewickiej
wręczając mu buławę marszałkowską
Po przewrocie majowym w 1926 obchody kolejnych rocznic były uroczystościami ściśle
wojskowymi. W tym samym roku 8 listopada Józef Piłsudski jako prezes ministrów wydał
okólnik ustanawiający ten dzień wolnym od pracy dla urzędników państwowych. Odtąd w tym
dniu na placu Saskim w Warszawie Piłsudski dokonywał przeglądu pododdziałów, a następnie
odbierał defiladę (po raz ostatni w 1934 roku). W 1928 roku plac Saski w stolicy nazwano
placem marszałka Józefa Piłsudskiego, a cztery lata później Minister Wyznań Religijnych
Oświecenia Publicznego ustanowił ten dzień wolnym od nauki. Rozporządzeniem Prezydent RP
z dn. 29 października 1930 ustanowiono odznaczenie państwowe Krzyż i Medal Niepodległości
dla osób czynnie zasłużonych dla niepodległości Polski. 11 listopada 1932 odsłonięto Pomnik
Lotnika w Warszawie . Rangę święta państwowego nadano Świętu Niepodległości dopiero ustawą
z dn. 23 kwietnia. Miało ono łączyć odzyskanie suwerenności państwowej z zakończeniem I
wojny światowej oraz upamiętniać Józefa Piłsudskiego. Do czasu wybuchu II wojny światowej
obchody państwowe odbyły się dwa razy: w 1937 i 1938; w 1937 uświetniono je odsłonięciem
pomnika gen. Józefa Sowińskiego .
Podczas okupacji niemieckiej w latach 1939–1945 jawne świętowanie polskich świąt
państwowych było niemożliwe. Organizatorzy przygotowywanych konspiracyjnie obchodów
rocznicy 11 listopada, głównie w ramach małego sabotażu, byli narażeni na dotkliwe represje.
Jednak mimo to pamięć o Święcie Niepodległości starano się podtrzymywać. W dniach
poprzedzających 11 listopada na murach, ogrodzeniach, płytach chodnikowych pojawiały się
afisze, ulotki i napisy „Polska żyje”, „Polska zwycięży”, „Polska walczy”, „Jeszcze Polska nie
zginęła”, „11.XI.1918” itp., a od 1942 roku także znak Polski Walczącej. Częstokroć pomniki
przystrajano biało-czerwonymi kwiatami i proporczykami, a w miejscach o trwałej symbolice
narodowej mocowano flagę narodową. Również w prasie konspiracyjnej, głównie w „Biuletynie
Informacyjnym” podziemnej Armii Krajowej, zamieszczano artykuły przypominające o Święcie
Niepodległości .
W 1945 ustanowiono Narodowe Święto Odrodzenia Polski, obchodzone 22 lipca, w rocznicę
ogłoszenia Manifestu PKWN i jednocześnie zniesiono Święto Niepodległości. W okresie PRL
obchody rocznicy odzyskania niepodległości w dniu 11 listopada organizowane były nielegalnie
przez środowiska niepodległościowe w tym piłsudczykowskie. Organizatorzy i uczestnicy tych
uroczystości często byli represjonowani przez ówczesne władze państwowe. Wyjątek stanowiły
lata 1980–1981, kiedy za sprawą działalności związku zawodowego „Solidarność”przywrócono
Świętu Niepodległości należne miejsce w świadomości społeczne.
W latach 80 władze organizowały obchody Święta Niepodległości. Delegacje władz centralnych
składały pod Grobem Nieznanego Żołnierza wieńce. W podobny sposób czczono święto w
innych miejscach pamięci w całej Polsce .
Święto Niepodległości obchodzone w dniu 11 listopada zostało przywrócone przez Sejm PRL
ustawą z 15 lutego 1989 pod nazwą „Narodowe Święto Niepodległości 11 listopada 1997 Sejm
podjął uchwałę głoszącą m.in. Ta uroczysta rocznica skłania także do refleksji nad półwieczem,
w którym wolnościowe i demokratyczne aspiracje Polaków były dławione przez hitlerowskich i
sowieckich okupantów, a następnie – obcą naszej tradycji – podporządkowaną Związkowi
Radzieckiemu komunistyczną władzę .
Dzień ten jest dniem wolnym od pracy Główne obchody, z udziałem najwyższych władz
państwowych, odbywają się w Warszawie na placu marsz Józefa Piłsudskiego, przed Grobem
Nieznanego Żołnierze Inne formy obchodów to: Bieg Niepodległości organizowany od 1989 w
Warszawie Koncert Niepodledłości organizowany od 2009 roku w Muzeum Powstania
Warszawskiego, wykłady i inscenizacje historyczne, koncerty patriotyczne czy parady ulicami
miast, np. Marsz Niepodległości w Warszawie, Marsz Patriotów i Radosna Parada
Niepodległości we Wrocławiu Parada niepodległości w Gdańsku.
Ostatnie Komentarze